zondag 16 juni 2013

Op de bres voor kritische en onafhankelijke journalistiek

Vorige week, op 8 juni, is de Tom Kamara Foundation opgericht in Monrovia. Tom Kamara wordt in Liberia beschouwd als de beste journalist van de laatste dertig jaar. Hij startte zijn carrière in het begin van de jaren ’80 als redacteur van een regeringskrant, maar kwam al snel met de autoriteiten in aanvaring vanwege zijn kritische houding. Zo was hij verantwoordelijk voor het plaatsen van een spotprent waarin de schamele familiehut van de toenmalige president Samuel Doe werd afgebeeld naast het poenerige paleis dat deze liet bouwen toen hij na een staatsgreep in 1980 president werd. Kamara werd gedwongen het land te verlaten en zocht zijn heil in Nederland. In de jaren 1990, nadat Samuel Doe was vermoord en er een overgangsregering kwam, keerde hij terug en was korte tijd onderminister van communicatie. Hij nam ontslag, omdat hij het onvermogen van een in politieke tegenstellingen ondergedompelde regering niet kon aanzien en richtte in 1993 de New Democrat op, de krant die vanaf dat moment zijn spreekbuis zou worden. Militanten van Charles Taylor bedreigden hem in 1996, vernietigden het kantoor van de krant en dwongen hem opnieuw zijn land te verlaten. En weer week hij uit naar Nederland. In 2004, na het door de internationale gemeenschap afgedwongen vertrek van Taylor, keerde hij terug en bracht de krant weer tot nieuwe bloei, die tot op de dag van vandaag voortduurt. In juni 2012 vertrok hij naar Nederland, deze keer voor medische hulp. Zo ver kwam het echter niet, op 8 juni overleed hij in Brussel.



Fund Raising Dinner

En nu, een jaar later, is de Tom Kamara Foundation (TKF) opgericht. In de ‘Embassy Suites’, een van de chiquere hotels in Monrovia vond met een ‘fund raising dinner’ de ‘Launching Ceremony’ plaats. Veel collega’s en vrienden waren aanwezig. De Vice-President gaf met een toespraak het officiële startschot, een geestverwant uit Ghana was de speciale gast en Tom Kamara’s weduwe Rachael riep in rake bewoordingen de Liberiaanse pers op de erfenis van Tom vorm en inhoud te blijven geven. Kritische, onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. Dat is hard nodig in Liberia en dat is ook wat de TKF wil bevorderen. Met cursussen, opleidingen, goede faciliteiten en een jaarlijkse journalistiekprijs.
Er heerste een vrolijke sfeer. Er waren veel sprekers. Er was muziek, een conference, eten en drinken en uiteindelijk werd ook iedereen aangespoord om de portemonnee te trekken. En dat gebeurde volop. Met een korte toespraak vertelden vrienden, (oud) collega’s en vertegenwoordigers van enkele ministeries en ambassades hoe belangrijk ze het vonden dat het vrije, kritische woord op deze manier in Liberia wordt gesteund. Ik deed ook een duit in het zakje. Ik heb Tom Kamara nooit ontmoet –en dat vertelde ik de aanwezigen ook. Maar na zijn dood, ik was toen net twee maanden hier aan het werk, intrigeerde zijn Nederlandse verleden. De New Democrat begon als eerbetoon een serie artikelen van hem te publiceren, die grote indruk op mij maakte. Goed geschreven, scherpe analyses van de politieke ontwikkelingen. Het aan de schandpaal nagelen van corruptie, machtsmisbruik en slecht bestuur. Beschouwingen die hun volle kracht hebben behouden. Bij toeval kwam ik een half jaar geleden een vriend van Tom tegen, die ook een aantal jaren in Nederland woonde. Het idee om een selectie van zijn artikelen in boekvorm uit te brengen werd toen geboren. Zijn weduwe was ook enthousiast en sindsdien vorderen we langzaam, maar gestaag met dit project. De reacties tijdens het diner waren enthousiast.  Het vastleggen van een aantal van zijn artikelen in boekvorm is niet alleen een mooi eerbetoon, maar ook bittere noodzaak in het zo boek-arme Liberia waar studenten en in politiek geïnteresseerden nauwelijks iets van hun gading kunnen vinden.