zondag 13 augustus 2017

Stemmen vraagt veel van een kiezer in Liberia

Deze week toog ons team naar het noordwesten van Liberia om de provincie Gbarpolu te bezoeken. Althans dat was de bedoeling. Nu heerst in Liberia het regenseizoen, dat in mei/juni begint en doorloopt tot oktober/november. Als het regent komt het niet met bakken maar met containers uit de hemel. Het regent echter niet elke dag (wat wel vaak wordt gedacht). Nu had het in de week voor we naar Gbarpolu vertrokken behoorlijk geregend, maar een paar uur lang was de kortste route die we reden goed te doen. Uiteraard een onverharde weg, met veel kuilen, maar daar raak je aan gewend. Tot we toch op een over de weg stromende rivier stuitten, ongeveer een meter diep. Niet te doen dus. Motorfietsen werden nog wel door het water heen gedragen, maar auto’s konden niet verder. Omgekeerd dus en de alternatieve route, via Tubmanburg, genomen. Maar ook daar kregen we te horen dat deze weg onbegaanbaar was.

Hoog water op weg naar Gbarpolu
Op naar Robertsport

Plan B werd in werking gezet: op naar Grand Cape Mount, de provincie die aan de Atlantische Oceaan ligt en aan Sierra Leone grenst. De weg was te doen en aan het eind van de dag kwamen we aan in Robertsport, de provinciehoofdstad. Nou ja stad, een groot dorp, dat aan de oceaan ligt op weelderig begroeide hellingen. In het droge seizoen is het een gewilde surfplek en op het strand ligt het door expats bezochte Nana’s Lodge waar je een blokhut kunt huren.
In Robertsport spraken we met enkele politieke partijen, assistenten van de superintendent en de chef (magistrate) van de National Election Commission (NEC), die in Grand Cape Mount verantwoordelijk is voor het organiseren van de verkiezingen. En dat is geen sinecure. De voorbereidingen van de verkiezingen zijn al het hele jaar aan de gang. In januari en februari organiseerde de NEC, maar ook vele internationals NGO's waaronder NDI, met behulp van talloze burgergroepen, de voter education. Met affiches, maar vooral met megafoons, deur-tot-deur gesprekken en de community radiostations, worden de Liberianen voorgelicht hoe ze het moeten aanpakken willen ze in oktober hun stem kunnen uitbrengen.

Een ingewikkelde procedure

Allereerst moest je je in maart laten inschrijven in het kiezersregister. Anders kun je niet stemmen. Je  kreeg dan een kieskaart met foto, naam, id-nummer  enz. Vervolgens deed je er goed aan om in juni te controleren of je naam voorkwam op de kiezerslijsten, de foto de juiste is en de naam goed gespeld. Die kiezerslijsten liggen namelijk op verkiezingsdag, 10 oktober, in het stembureau en als op die lijst iets niet klopt (geen foto, naam fout gespeld), zou het stembureau moeilijk kunnen doen. Nu bleken de namen massaal fout te zijn gespeld, wat niet zo wonderlijk is als je bedenkt dat veel mensen niet kunnen lezen, schrijven of spellen, er 15 verschillende talen zijn en de NEC-medewerkers die het registratiewerk doen ook niet allemaal het beste onderwijs hebben genoten. In haar wijsheid besloot de NEC dan ook dat iedereen die een kieskaart met een goede foto heeft op 10 oktober kan stemmen, ongeacht of de naam goed of fout is gespeld.
Vervolgens kunnen de kiezers die hun stemkaart zijn kwijtgeraakt een nieuwe kaart ophalen in een zogenaamd replacement center, waar  elk van de 73 kiesdistricten er één of enkele van heeft. Dat was deze week.
Deze hele ingewikkelde procedure moeten de Liberianen dus goed tussen de oren krijgen. Dat vergt een maandenlang volgehouden voorlichtingscampagne. De chef van de NEC in de desbetreffende provincie is er verantwoordelijk voor dat al die activiteiten (registratie, kieslijstcontrole en het verkrijgen van een nieuwe stemkaart) goed verlopen.

Collega Loka (links) en de magistrate van Roberstport en zijn assistent
Niqab af

Het hoeft geen betoog dat er, ondanks alle inspanningen, er toch geregeld wat misging tijdens de registratie van kiezers. Zo werkte een camera soms niet, of de printer van de kieskaart. Dan moesten de mensen de volgende dag terugkomen, terwijl ze soms uren hebben gelopen om zich te kunnen registreren. Sommige registratiebureaus gingen te laat open of de juiste formulieren ontbraken. Er waren klachten over inwoners van Sierra Leone die tot dezelfde stam behoren als Liberianen in het grensgebied en de grens overkwamen om zich te registeren. Moslima’s zouden gedwongen zijn voor de foto hun niqab af te doen. Dat neemt niet weg dat over het algemeen volgens waarnemers de registratie redelijk goed is verlopen en de NEC haar werk al een stuk beter heeft gedaan dan in 2011.

Lang wachten voor een stemkaart

Ons team sprak deze week ook met de twee  magistrates die Montserrado bestieren, de provincie waarin Monrovia ligt. Het bleken bevlogen, ervaren professionals te zijn die een pittige taak hebben, realistisch genoeg zijn om te weten dat er toch allerlei problemen zullen opduiken, die ze het hoofd moeten bieden.
In de hoofdstad spraken we met (kandidaat-)parlementariërs, lokale verkiezingswaarnemers en de Slum Dwellers Organisation van Liberia, die in de slopenwijken van Monrovia mensen motiveren om hun stemrecht te gebruiken.
We bezochten in Grand Cape Mount, Bomi en Monserrado een elftal replacement centres. Begin deze week was het er erg stil, maar in de loop van de week kwamen er steeds meer mensen opdagen om een nieuwe stemkaart te krijgen. Een enkeling die vergeten was zich in maart te registreren, probeerde het nu alsnog, maar stootte zijn neus. Zijn (het waren altijd mannen) naam stond immers niet op de kiezerslijst. Er kwamen trouwen twee keer zoveel meer mannen dan vrouwen een nieuwe stemkaart halen. Blijkbaar is de (Liberiaanse?) man een stuk slordiger.
Op zaterdag kwamen de meeste mensen. Wij bezochten die dag twee centers in Monrovia. In het centrum stonden een stuk of twintig mensen vreedzaam in de rij om het begeerde document te krijgen. In de slum New Kru Town was het vrij chaotisch. Zo’n veertig mensen stonden om de tafel van de drie NEC-medewerkers heen. Veel geschreeuw en verontwaardiging. De medewerkers zouden te laat verschenen zijn en sommige mensen hadden gisteren ook al tevergeefs staan wachten. Bovendien was er in deze dichtbevolkte wijk slechts één replacement centre voor de ruim 40.000 geregistreerde kiezers.

Intussen reed de verkiezingskaravaan van een CDC-kandidaat langs, de oppositiepartij van George Weah die veel kiezers uit de sloppenwijken trekt. Honderden jongeren op een truck en in auto’s erachter. Harde muziek en veel gelach. De verkiezingscampagne komt langzaam op stoom.

Deel van de CDC Verkiezingskaravaan in New Kru Town

Geen opmerkingen: